Paragrafo 31
Nacti vacuas ab imperiis Sardiniam
Valerius Curio Siciliam cum exercitibus eo perveniunt. Tubero cum in Africam venisset invenit in provincia cum imperio Attium
Varum; qui ad Auximum ut supra demonstravimus amissis cohortibus protinus ex fuga in Africam pervenerat atque eam sua sponte
vacuam occupaverat delectuque habito duas legiones effecerat hominum et locorum notitia et usu eius provinciae nactus aditus ad
ea conanda quod paucis ante annis ex praetura eam provinciam obtinuerat. Hic venientem Uticam navibus Tuberonem portu atque
oppido prohibet neque adfectum valetudine filium exponere in terra patitur sed sublatis ancoris excedere eo loco cogit.
Paragrafo 32
His rebus confectis Caesar ut reliquum tempus a labore intermitteretur
milites in proxima municipia deducit; ipse ad urbem proficiscitur. Coacto senatu iniurias inimicorum commemorat. Docet se
nullum extraordinarium honorem appetisse sed exspectato legitimo tempore consulatus eo fuisse contentum quod omnibus civibus
pateret. Latum ab X tribunis plebis contradicentibus inimicis Catone vero acerrime repugnante et pristina consuetudine dicendi
mora dies extrahente ut sui ratio absentis haberetur ipso consule Pompeio ; qui si improbasset cur ferri passus esset? Si
probasset cur se uti populi beneficio prohibuisset? Patientiam proponit suam cum de exercitibus dimittendis ultro
postulavisset; in quo iacturam dignitatis atque honoris ipse facturus esset. Acerbitatem inimicorum docet qui quod ab altero
postularent in se recusarent atque omnia permisceri mallent quam imperium exercitusque dimittere. Iniuriam in eripiendis
legionibus praedicat crudelitatem et insolentiam in circumscribendis tribunis plebis; condiciones a se latas expetita colloquia
et denegata commemorat. Pro quibus rebus hortatur ac postulat ut rem publicam suscipiant atque una secum administrent. Sin
timore defugiant illis se oneri non futurum et per se rem publicam administraturum. Legatos ad Pompeium de compositione mitti
oportere neque se reformidare quod in senatu Pompeius paulo ante dixisset ad quos legati mitterentur his auctoritatem attribui
timoremque eorum qui mitterent significari. Tenuis atque infirmi haec animi videri. Se vero ut operibus anteire studuerit sic
iustitia et aequitate velle superare.
Paragrafo 33
Probat rem senatus de mittendis
legatis: sed qui mitterentur non reperiebantur maximeque timoris causa pro se quisque id munus legationis recusabat. Pompeius
enim discedens ab urbe in senatu dixerat eodem se habiturum loco qui Romae remansissent et qui in castris Caesaris fuissent.
Sic triduum disputationibus excusationibusque extrahitur. Subicitur etiam L. Metellus tribunus plebis ab inimicis Caesaris qui
hanc rem distrahat reliquasque res quascumque agere instituerit impediat. Cuius cognito consilio Caesar frustra diebus aliquot
consumptis ne reliquum tempus amittat infectis eis quae agere destinaverat ab urbe proficiscitur atque in ulteriorem Galliam
pervenit.
Paragrafo 34
Quo cum venisset cognoscit missum a Pompeio Vibullium Rufum quem
paucis ante diebus Corfinio captum ipse dimiserat; profectum item Domitium ad occupandam Massiliam navibus actuariis septem
quas Igilii et in Cosano a privatis coactas servis libertis colonis suis compleverat; praemissos etiam legatos Massilienses
domum nobiles adulescentes quos ab urbe discedens Pompeius erat adhortatus ne nova Caesaris officia veterum suorum beneficiorum
in eos memoriam expellerent. Quibus mandatis acceptis Massilienses portas Caesari clauserant; Albicos barbaros homines qui in
eorum fide antiquitus erant montesque supra Massiliam incolebant ad se vocaverant; frumentum ex finitimis regionibus atque ex
omnibus castellis in urbem convexerant; armorum officinas in urbe instituerant; muros portas classem reficiebant.
Paragrafo 35
Evocat ad se Caesar Massilia XV primos; cum his agit ne initium
inferendi belli a Massiliensibus oriatur: debere eos Italiae totius auctoritatem sequi potius quam unius hominis voluntati
obtemperare. Reliqua quae ad eorum sanandas mentes pertinere arbitrabatur commemorat. Cuius orationem legati domum referunt
atque ex auctoritate haec Caesari renuntiant: intellegere se divisum esse populum Romanum in partes duas; neque sui iudicii
neque suarum esse virium discernere utra pars iustiorem habeat causam. Principes vero esse earum partium Cn. Pompeium et C.
Caesarem patronos civitatis; quorum alter agros Volcarum Arecomicorum et Helviorum publice iis concesserit alter bello victos
Sallyas attribuerit vectigaliaque auxerit. Quare paribus eorum beneficiis parem se quoque voluntatem tribuere debere et neutrum
eorum contra alterum iuvare aut urbe aut portibus recipere.
- Latino
- De Bello Civili
- Cesare
