his aliud maius Iuturna adiungit et alto
dat signum caelo, quo non praesentius ullum
245
turbavit mentes Italas monstroque fefellit.
namque volans rubra fulvus Iovis ales in aethra
litoreas agitabat
avis turbamque sonantem
agminis aligeri, subito cum lapsus ad undas
cycnum excellentem pedibus rapit improbus uncis.
250
arrexere animos Itali, cunctaeque volucres
convertunt clamore fugam (mirabile visu),
aetheraque obscurant pennis
hostemque per auras
facta nube premunt, donec vi victus et ipso
pondere defecit praedamque ex unguibus ales 255
proiecit fluvio, penitusque in nubila fugit.
Tum vero augurium Rutuli clamore salutant
expediuntque manus,
primusque Tolumnius augur
‘hoc erat, hoc votis’ inquit ‘quod saepe petivi.
accipio agnoscoque deos; me, me
duce ferrum 260
corripite, o miseri, quos improbus advena bello
territat invalidas ut avis, et litora vestra
vi
populat. petet ille fugam penitusque profundo
vela dabit. vos unanimi densete catervas
et regem vobis pugna defendite
raptum.’ 265
dixit, et adversos telum contorsit in hostis
procurrens; sonitum dat stridula cornus et auras
certa
secat. simul hoc, simul ingens clamor et omnes
turbati cunei calefactaque corda tumultu.
hasta volans, ut forte novem
pulcherrima fratrum 270
corpora constiterant contra, quos fida crearat
una tot Arcadio coniunx Tyrrhena Gylippo,
horum unum ad medium, teritur qua sutilis alvo
balteus et laterum iuncturas fibula mordet,
egregium forma iuvenem
et fulgentibus armis, 275
transadigit costas fulvaque effundit harena.
at fratres, animosa phalanx accensaque luctu,
pars gladios stringunt manibus, pars missile ferrum
corripiunt caecique ruunt. quos agmina contra
procurrunt
Laurentum, hinc densi rursus inundant 280
Troes Agyllinique et pictis Arcades armis:
sic omnis amor unus habet decernere
ferro.
diripuere aras, it toto turbida caelo
tempestas telorum ac ferreus ingruit imber,
craterasque focosque
ferunt. fugit ipse Latinus 285
pulsatos referens infecto foedere divos.
infrenant alii currus aut corpora saltu
subiciunt in equos et strictis ensibus adsunt.
Messapus regem regisque insigne gerentem
Tyrrhenum Aulesten, avidus
confundere foedus, 290
adverso proterret equo; ruit ille recedens
et miser oppositis a tergo involvitur aris
in
caput inque umeros. at fervidus advolat hasta
Messapus teloque orantem multa trabali
desuper altus equo graviter ferit
atque ita fatur: 295
‘hoc habet, haec melior magnis data victima divis.’
concurrunt Itali spoliantque calentia
membra.
obvius ambustum torrem Corynaeus ab ara
corripit et venienti Ebyso plagamque ferenti
occupat os flammis:
olli ingens barba reluxit 300
nidoremque ambusta dedit. super ipse secutus
caesariem laeva turbati corripit hostis
impressoque genu nitens terrae applicat ipsum;
sic rigido latus ense ferit. Podalirius Alsum
pastorem primaque acie
per tela ruentem 305
ense sequens nudo superimminet; ille securi
adversi frontem mediam mentumque reducta
dissicit
et sparso late rigat arma cruore.
olli dura quies oculos et ferreus urget
somnus, in aeternam conduntur lumina noctem.
310
At pius Aeneas dextram tendebat inermem
nudato capite atque suos clamore vocabat:
‘quo ruitis? quaeve ista
repens discordia surgit?
o cohibete iras. ictum iam foedus et omnes
compositae leges. mihi ius concurrere soli; 315
me sinite atque auferte metus. ego foedera faxo
firma manu; Turnum debent haec iam mihi sacra.’
has inter voces,
media inter talia verba
ecce viro stridens alis adlapsa sagitta est,
incertum qua pulsa manu, quo turbine adacta, 320
quis tantam Rutulis laudem, casusne deusne,
attulerit; pressa est insignis gloria facti,
nec sese Aeneae iactavit
vulnere quisquam.
- Latino
- Eneide
- Virgilio
